Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού

Και στους δύο παγκοσμίους πολέμους, οι Γερμανοί πίστευαν ότι η Αγγλία δεν θα συμμαχήσει με την Γαλλία εις βάρος της Γερμανίας.

Διαβάζοντας διπλωματικά έγγραφα από την πλευρά της Αγγλίας, πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, και το κεφάλαιο XIIΙ του δευτέρου τόμου από το βιβλίο του Χίτλερ ο Αγών μου, διαπιστώνω ότι η Γερμανία πριν και μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, διέπραττε το συστηματικό λάθος να θεωρεί αδύνατη την συμμαχία Αγγλίας και Γαλλίας.

Στο υπόμνημα «Memorandum on the Present State of British Relations with France and Germany», προς τον Άγγλο υπουργό εξωτερικών Sir Edward Grey, ο Άγγλος διπλωμάτης Eyre Crowe τονίζει ότι οι Γερμανοί διπλωμάτες θεωρούσαν ότι η Αγγλία ποτέ δεν θα υποστηρίξει την Γαλλία δια των όπλων, σε περίπτωση Γαλλο-Γερμανικής συρράξεως. Και ότι οι Γερμανοί διπλωμάτες στηρίζουν αυτή την άποψη στο ότι Γαλλία και Αγγλία ήταν άσπονδοι εχθροί για πολλούς αιώνες.

Αυτό το υπόμνημα γράφτηκε το 1907. Δεκαεννέα χρόνια αργότερα, ο Χίτλερ εξέδωσε τον δεύτερο τόμο του έργου του. Στο κεφάλαιο XIII, μετά από μία σειρά σκέψεων καταλήγει ως εξής: Μόνον η Αγγλία και η Ιταλία, είναι πιθανοί σύμμαχοι της Γερμανίας.

Το ναζιστικό καθεστώς ενώ είχε εντάξει στο δυναμικό του τον Karl Haushofer και άλλους γεωπολιτικούς αναλυτές, και είχε συμπεριλάβει γεωπολιτικές παραμέτρους στην εξωτερική του πολιτική, θεωρώ ότι έπασχε από το γνωστό πρόβλημα που δημιουργεί η ιστορική πείρα και έχουν εντοπίσει αρκετοί φιλόσοφοι ως βασικό λάθος στην κριτική σκέψη: αφού κάτι γινόταν στο παρελθόν συνέχεια, άρα θα γίνει και τώρα.

Όλοι οι σοβαροί επενδυτές των χρηματιστηρίων ξέρουν τον ακόλουθο άγραφο κανόνα: «Προηγούμενα κέρδη από μετοχές, δεν εξασφαλίζουν μελλοντικά κέρδη». Κάτι που έγινε αρκετές φορές στο παρελθόν, δεν σημαίνει ότι θα επαναληφθεί στο μέλλον.

Ούτε ο Χίτλερ, ούτε το ναζιστικό καθεστώς δικαιολογούνται να πιστεύουν μετά τον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ότι η Αγγλία ενδεχομένως να συμμαχήσει με την Γερμανία προκειμένου να μην ισχυροποιηθεί η Γαλλία στην Ευρώπη. Και όμως το πιστεύουν.

Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό σημείο στρατηγικής συγχύσεως, που ίσως ήταν η δυσκολότερη επιλογή για τον Χίτλερ. Από την μία μεριά η ιδεολογία, και από την άλλη μεριά η γεωπολιτική. Από πλευράς γεωπολιτικής, η Γερμανία αν συμμαχούσε με την Σοβιετική Ένωση κυριολεκτικώς θα κατακτούσε τον κόσμο. Το δυτικό στρατόπεδο δεν θα μπορούσε να τους νικήσει ποτέ, διότι η γεωπολιτική θέση των δύο χωρών καθιστούσε σχεδόν αδύνατη την νίκη των δυτικών συμμάχων εις βάρος της Γερμανίας και της Ρωσσίας.

Εκτιμώ ότι στο μυαλό του Χίτλερ επικράτησε το ζήτημα της ιδεολογίας. Ήθελε να καταστρέψει τον κομμουνισμό. Παρά την γερμανική ήττα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όπου ο διμέτωπος αγώνας ενάντια στους Αγγλογάλλους και τους Ρώσσους έφερε σε πολύ δύσκολη θέση την Γερμανία, ο Χίτλερ εξακολουθεί το ίδιο σχέδιο. Διμέτωπος αγώνας και στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο ενάντια στους Σοβιετικούς και τους Αγγλογάλλους.

Οι αποφάσεις των ηγετών λαμβάνονται με γνώμονα πολλές παραμέτρους. Αλλά ο μηχανισμός αποφάσεων είναι συνήθως προβληματικός. Άλλη τροπή θα είχε ο Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος αν η Γερμανία σχεδίαζε τον πόλεμο με βάση τις γεωπολιτικές παραμέτρους του Χάλφορντ Μακίντερ, και άλλη με βάση τις ιδεολογικές διαφορές. Αυτή είναι η ομορφιά της Ιστορίας, δεν υπάρχει κάτι προκαθορισμένο.  

Απόσπασμα από το υπόμνημα του Sir Eyre Crowe:

It is now known that Herr vonz Holstein, and, on his persuasion, Prince Bülow, practically staked their reputation on the prophecy that no British Government sufficiently bullied and frightened would stand by France, who had for centuries been England’s ubiquitous opponent, and was still the ally of Russia England’s “hereditary foe.” So lately as the time when the International Conference was sitting at Algeciras, the German delegates, on instructions emanating from Prince Bülow, confidentially pressed upon the British representative in all seriousness the folly and danger of supporting France, and painting in attractive colours a policy of co-operation with Germany for France’s overthrow.

Even at that hour it was believed that England could be won over. So grave a misapprehension as to what a British Government might be capable of, manifested at such a juncture, shows better than many a direct utterance the estimation in which England has been held in responsible quarter at Berlin.