Τα διαχρονικά δομικά λάθη της Αμερικανικής υψηλής στρατηγικής που πρέπει να αποφεύγουν οι Έλληνες στρατηγιστές

Παρά το τί πιστεύει αρκετός κόσμος οι στρατηγιστές των ΗΠΑ διαπράττουν αυτοκαστροφικά λάθη. Η υψηλή στρατηγική των ΗΠΑ περιορίζεται σε χρόνο και σε τόπο. Δεν διαθέτει στοιχεία ολιστικής προσεγγίσεως.

Αν κάποιος αναλύσει την ιστορία της υψηλής στρατηγικής των ΗΠΑ θα διαπιστώσει δομικά λάθη, ασυνάρτητες αποφάσεις, αποσύνδεση στόχων και μέσων.

Όπως πάντα, σκοπός της αναλύσεώς μας είναι να μαθαίνουμε από τα λάθη των άλλων, και να εμπεδώσουμε το τί θα διαφορετικό θα πράτταμε αν ήμασταν στην θέση τους.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της Ασιατικής ηπείρου. Οι στρατηγιστές των ΗΠΑ βλέπουν τα πράγματα διαζευκτικά. Από την μία μεριά «η κακή κομμουνιστική Κίνα», και από την άλλη, «οι καλοί σύμμαχοι, Ινδία, Ταϊβάν, Νότιος Κορέα, Ιαπωνία».

Το στρατηγικό ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: γιατί μόνον ανάσχεση της Κίνας και όχι της Ινδίας; Γιατί εμπορικό αποκλεισμό της Βορείου Κορέας, και όχι της Νοτίου Κορέας;

Το να σταματάς την εξωτερική ανάθεση παραγωγής αμερικανικών προϊόντων στα κινεζικά εργοστάσια, και ύστερα να την μεταφέρεις στην Ινδία, είναι παράλογο. Αυτό σημαίνει ότι θέλεις να δημιουργήσεις έναν νέο ασιατικό βιομηχανικό γίγαντα εις βάρος της αμερικανικής παραγωγικής βάσεως.

Ας πάμε στο ζήτημα της Βορείου Κορέας. Η Βόρειος Κορέα επειδή είναι εσωστρεφής χώρα και δεν έχει εξαγωγικό προσανατολισμό, δεν έχει καταστρέψει την αμερικανική παραγωγή. Δεν έχει δημιουργήσει εμπορικό έλλειμμα με τις ΗΠΑ.

Αντιθέτως η Νότιος Κορέα, όπως και η Ιαπωνία, έχουν προξενήσει τεράστια εμπορικά ελλείμματα στις ΗΠΑ και έχουν καταστρέψει την αμερικανική βιομηχανική βάση. Επιπλέον η Ασία δεν κινδυνεύει από την εξάπλωση της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Επομένως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να στραφούν εναντίον της Νοτίου Κορέας αντί της Βορείου, για λόγους αναθερμάνσεως της βιομηχανικής τους παραγωγής.  

Αν η Ελλάδα ήτο στην θέση των ΗΠΑ, αυτό έπρεπε να πράξει. Εφόσον κατέρρευσε το διεθνές σοβιετικό στρατόπεδο από το 1990, θα έπρεπε να κάνει 180 μοίρες στροφή, και να διακόψει το free riding των Ασιατικών καπιταλιστικών συμμάχων της, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν την επικέντρωση των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του κομμουνισμού.

Ας πάρουμε την περίπτωση της Ταϊβάν. Είναι αδιανόητο αυτό που κάνουν οι Αμερικανοί στρατηγιστές. Προετοιμάζονται για πολεμική σύγκρουση με την Κίνα για να διασώσουν την Ταϊβάν. Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, δεν εξετάζουν το πολιτικό αποτέλεσμα του πολέμου σε περίπτωση νίκης.

Ας πάρουμε το ακραίο σενάριο. Ας υποθέσουμε ότι ΗΠΑ και Ταϊβάν καταφέρνουν συντριπτικό πλήγμα εναντίον της κομμουνιστικής Κίνας, και ότι καταρρέει το κομμουνιστικό καθεστώς. Σε μία τέτοια περίπτωση είναι λογικό να υποθέσουμε ότι αντί να απορροφηθεί βιαίως η καπιταλιστική και εθνικιστική Ταϊβάν από την κομμουνιστική Κίνα, θα υπάρξει επανένωση των δύο χωρών αλλά υπό καπιταλιστικό και εθνικιστικό καθεστώς τύπου Ταϊβάν.

Από πού τεκμαίρεται ότι θα ωφεληθούν οι ΗΠΑ από μία καπιταλιστική Κίνα; Και στην Ρωσσία κατέρρευσε το κομμουνιστικό καθεστώς, αλλά μετά από 10 χρόνια ΗΠΑ και Ρωσσία ευρίσκοντο σε νέα στρατιωτική αντιπαράθεση, για γεωπολιτικούς λόγους.

Η μετατροπή της Κίνας σε μία νέα και τεράστια Ταϊβάν δεν ωφελεί σε τίποτε τις ΗΠΑ, σε μακροπρόθεσμη βάση. Αντιθέτως θα καθιστούσε ευκολωτέρα την κινεζική διείσδυση στις ΗΠΑ, είτε την οικονομική, είτε την δημογραφική, είτε την πολιτισμική. Όπως οι νότιες Αμερικανικές πολιτείες σταδιακώς μεξικανοποιούνται, έτσι και οι δυτικές Αμερικανικές πολιτείες θα κινεζοποιηθούν.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές θεωρούν ότι αν η Κίνα απορρίψει τον κομμουνισμό και γίνει καπιταλιστική, δεν κινδυνεύουν από στρατιωτική εμπλοκή. Πιστεύουν ότι θα ενταχθεί στην δυτική αρχιτεκτονική ασφαλείας. Τα ίδια έλεγαν και για την Ρωσσία του Γιέλτσιν.

Με την συμφωνία συνεργασίας ΗΠΑ-Κίνας του προέδρου Νίξον το 1972, η οποία συνέχισε και μετά το τέλος του πρώτου ψυχρού πολέμου, οι Αμερικανοί στρατηγιστές μετέτρεψαν μία πολιτική νίκη σε ολική στρατηγική ήττα.

Ναι μεν απέκοψαν την Κίνα από την Σοβιετική Ένωση, αλλά δεν είχαν κανέναν λόγο να την εκσυγχρονίσουν, ούτε να της παραδώσουν την αμερικανική εμπορική αγορά. Ας έμενε φτωχή και αγροτική, αρκεί να απεσπάτο από την Σοβιετική Ένωση.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές διαπράττουν κατ’ επανάληψιν το ίδιο λάθος. Για να αποκτήσουν συμμάχους, τούς παραδίδουν την εσωτερική τους αγορά, και συγχρόνως τους δίδουν εγγυήσεις ότι θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών για τις αμυντικές τους ανάγκες. Το ίδιο έκαναν με την Ιαπωνία, αδιαφορώντας για τις εμπορικές συνέπειες της συγκεκριμένης επιλογής.

Οι Αμερικανοί ηγέτες δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν ότι αν καταστρέψουν την κομμουνιστική Κίνα, η Ταϊβάν θα επεκτείνει το καθεστώς της σε όλη την σινική εδαφική επικράτεια και θα καταστεί ισχυρότατος εμπορικός και στρατιωτικός αντίπαλος των ΗΠΑ σε βάθος χρόνου. Ούτε ότι αν διαλυθεί η Κίνα, η Ινδία θα αποκτήσει ρόλο ανταγωνιστικής υπερδυνάμεως έναντι των ΗΠΑ. Ούτε ότι η Ιαπωνία θα θέλει να αναστήσει την αυτοκρατορία της. Ούτε σκέφτονται ότι κάποια στιγμή, θα έπρεπε να συμμαχήσουν με την Κίνα προσωρινώς για να συγκρατήσουν τον Ινδικό επεκτατισμό. Ούτε ότι θα έπρεπε να κάνουν στροφή και να συμμαχήσουν με την Βόρειο Κορέα, προκειμένου να την αποκόψουν από την κινεζική επιρροή.

Στα πιθανά ενδεχόμενα μίας συντριπτικής στρατιωτικής ήττας της Κίνας, είναι ο εδαφικός διαμελισμός της. Από την οπτική γωνία μίας μεγάλης δυτικής δυνάμεως που θέλει να διατηρήσει τα πρωτεία στην Ασία, αν διαμελιστεί εδαφικώς η Κίνα αναγκαστικώς πρέπει να διαμελιστεί η Ινδία. Αλλιώς οι ΗΠΑ θα έχουν κάνει ακουσίως όλη την βρώμικη δουλειά για την ανοικοδόμηση μίας μεγάλης Ινδικής αυτοκρατορίας.

Η βάση της υψηλής στρατηγικής είναι ότι δεν θέλουμε ανταγωνιστικά κράτη στις περιοχές ζωτικών συμφερόντων. Αλλά η πολιτικο-στρατιωτική ηγεσία των ΗΠΑ δεν μπορεί να δεί μακριά. Δεν θεωρεί ότι μετά την κατάρρευση της Κίνας θα πάρει την θέση της η Ινδία.

Οι ΗΠΑ έχουν μία μοναδική ικανότητα. Αν κάποιος τους προσεγγίσει από την σωστή οπτική γωνία, είναι ικανές να θυσιάσουν τα πάντα για να ανοικοδομήσουν την δική του αυτοκρατορία, και να καταστρέψουν την δική τους.

Καταστρέφουν την Κίνα για να αναδυθεί η Ινδική αυτοκρατορία.

Καταστρέφουν την Συρία για να αναδυθεί η νεο-Οθωμανική αυτοκρατορία.

Καταστρέφουν το Ιράν για να αναδυθεί η Σαουδαραβική-σουνιτική αυτοκρατορία.

Καταστρέφουν την Ρωσσία για να αναδυθεί η Πολωνο-Ουκρανική-Ευρωπαϊκή αυτοκρατορία.

Δεν έμαθαν τίποτε από τους σχεδιαστές της ρωμαϊκής υψηλής στρατηγικής. Η αποδυναμωμένη ανατολική ρωμαϊκή αυτοκρατορία αντιλαμβάνετο ότι δεν την συνέφερε να καταστρέψει τελείως κάποιον εχθρό. Διότι αφενός αυτή θα εξαντλείτο στρατιωτικώς, και αφ’ ετέρου γρήγορα θα έπαιρνε κάποιος άλλος την θέση του κατεστραμμένου εχθρού. Την ενδιέφερε οι εχθροί να σκοτώνωνται μεταξύ των.

Αντίστοιχο πρόβλημα στην δομή της Αμερικανικής στρατηγικής υπάρχει και στο Ουκρανικό μέτωπο. Αν ηττηθεί η Ρωσσία, είναι δεδομένο ότι θα επεκταθούν εδαφικώς η Ουκρανία και η ΕΕ προς Ανατολάς. Θα φτάσουν μέχρι τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία.

Συμφέρει τις ΗΠΑ η γεωπολιτική διόγκωση της Ευρωπαϊκής Ενώσεως; Με βάση τις κοντόφθαλμες απόψεις των περισσοτέρων Αμερικανών στρατηγιστών, ναι. Με βάση τις απόψεις των σχεδιαστών της ΕΕ, όχι.

Η ΕΕ ως de facto αυτοκρατορία θα ήθελε πάρα πολύ να αυτονομηθεί από τις ΗΠΑ, να δημιουργήσει δικό της στρατό, και να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ σε παγκόσμιο επίπεδο. Για ποιόν λόγο οι ΗΠΑ να ματώσουν ώστε να καταστεί η ΕΕ στρατηγικός ανταγωνιστής των ΗΠΑ; Οι ΗΠΑ θα έχουν παίξει τον ρόλο του χρησίμου ηλιθίου.

Είναι ο ίδιος φαύλος κύκλος με την Ασία. Αν ηττηθεί η Κίνα, θα παραμείνει η Ινδία μόνη ασιατική υπερδύναμη. Γιατί να ματώσουν οι ΗΠΑ ώστε να καταστεί η Ινδία στρατηγικός ανταγωνιστής των ΗΠΑ;

Με την ίδια λογική, οι ΗΠΑ δεν ωφελούνται σε τίποτε από την επέκταση του σουνιτικού τόξου εις βάρος του σιιτικού. Και όμως ενισχύουν το 90% του ισλαμικού στρατοπέδου που αποτελείται από σουνίτες, εις βάρος του 10% που αποτελείται από σιίτες. Κωμικοτραγικά στρατηγικά λάθη από μία υπερδύναμη.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές εγκλωβίζουν την σκέψη τους σε μανιχαϊστικά αδιέξοδα του τύπου, «Αν δεν εντάξουμε την Ουκρανία και τις υπόλοιπες ανατολικές χώρες στο ΝΑΤΟ, θα τις κατακτήσει η Ρωσσία». Έτσι εγκλωβίζεται η σκέψη, η στρατηγική, και η συμπεριφορά τους.

Δεν ενδιαφέρονται για εναλλακτικές στρατηγικές επιλογές. Πχ η Κίνα να παραμείνει περικυκλωμένη από φιλοδυτικά κράτη, η οποία όμως να λειτουργεί υπέρ της Αμερικής υπό την έννοια να ματώσει η Ινδία και όχι η Αμερική, για να αναχαιτιστεί η Κίνα.

Ή να ενισχυθεί παρασκηνιακώς και ως ένα σημείο η Βόρειος Κορέα για να στραγγιστούν από πολύτιμους οικονομικούς πόρους η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα και έτσι να ανακάμψει βιομηχανικώς η Αμερική, η οποία τόσα χρόνια τους επιδοτούσε εις βάρος της δικής της παραγωγικής οικονομίας.

Η στρατηγική των ΗΠΑ κτίζεται γύρω από τα συμφέροντα άλλων κρατών που κλαυθμηρίζουν για δημοκρατία κλπ, και παριστάνουν τους στρατηγικούς συμμάχους, αντί οι ΗΠΑ να κτίζουν την στρατηγική τους γύρω από τον δικό τους μακροπρόθεσμο στόχο.

Η στρατηγική των ΗΠΑ είναι στατική, μονοδιάστατη, αποστεωμένη. Η Ελληνική στρατηγική πρέπει να είναι δυναμική, πολυδιάστατη, ευέλικτη. Να κινείται σε πολλαπλούς άξονες με πολλαπλούς στόχους.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές βλέπουν τις πολεμικές κρίσεις με όρους «δημοκρατίας», και βάσει αυτού του μέτρου καθορίζουν εχθρούς και φίλους. Εμείς πρέπει να βλέπουμε τις πολεμικές κρίσεις με όρους ισχύος.

Στους δύο παγκοσμίους πολέμους έπρεπε να ελισσόμασταν κατά τέτοιον τρόπο ώστε να αποδυναμωθούν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Όταν ένα μέρος κινδυνεύει να ηττηθεί να το βοηθάμε, και όταν ισχυροποιηθεί να το αποδυναμώνουμε.

Εμείς θα αδιαφορούσαμε είτε η Κίνα είναι κομμουνιστική, είτε καπιταλιστική, και άρα το πρόβλημα με την Ταϊβάν είναι τριτεύον. Θα προσπαθούσαμε να απομειωθεί η ισχύς και των δύο ασιατικών γιγάντων.

Σε καμμία περίπτωση δεν μας συμφέρει μία διαλυμένη Κίνα και μία πανίσχυρη Ινδία, ή το αντίθετο. Η έλλειψη στρατηγικής προνοητικότητος επιφέρει τεράστιες καταστροφές.

Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο η Βρετανία συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να απομακρυνθεί από την Ευρώπη διότι της δημιούργησε τεράστια προβλήματα, αλλά ήτο πολύ αργά. Το λάθος είχε γίνει. Αρχικώς θεώρησε καθήκον της να επέμβει για να αποτραπεί η επικράτηση της αυτοκρατορικής Γερμανίας. Όμως τα αποτελέσματα της στρατηγικής της απρονοησίας ήσαν καταλυτικά για το μέλλον της Βρετανικής αυτοκρατορίας.

Με την επιλογή της εμπλοκής στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο η Βρετανία βοήθησε στην εδραίωση της Αμερικανικής επιρροής στην Ευρώπη, ανεδύθη το Σοβιετικό καθεστώς, άρχισε η εσωτερική αποσύνθεση των νικητριών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, οι αποικίες άρχισαν να διεκδικούν την ανεξαρτησία τους, εμφανίστηκαν τεράστια προβλήματα στα νεοσύστατα εθνικά κράτη με αλλοεθνείς μειονότητες λόγω των νέων συνόρων. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν είχε προνοηθεί από τους Βρετανούς υποστηρικτές της εμπλοκής σε έναν παγκόσμιο πόλεμο.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές βλέπουν την Ρωσσία μέσα σε ένα ανταγωνιστικό δίπολο, Ευρώπη εναντίον Ρωσσίας. Εμείς πρέπει να την βλέπουμε μέσα σε άλλα δίπολα ή τρίπολα, πχ  Ρωσσία εναντίον Κίνας. Ή Ρωσσία+ΗΠΑ εναντίον Κίνα+Ινδία. Ή ΗΠΑ+ Ρωσσία εναντίον ΕΕ+Κίνα.

Οι Έλληνες στρατηγιστές πρέπει να εκλαμβάνουν ως μόνιμο δεδομένο τις εναλλασσόμενες συμμαχίες, και την διπλωματική επανάσταση τύπου stately quadrille.

Η Ελληνική στρατηγική πρέπει να δύναται να μετασχηματίσει μία σύγκρουση μεταξύ  Ουκρανίας και Ρωσσίας, σε κοινή επίθεση κατά της νεο-Οθωμανικής Τουρκίας. Την σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν σε επίθεση κατά της βαχαμπιστικής Σαουδικής Αραβίας.

Ενώ οι Αμερικανοί στρατηγιστές δεν διανοούνται μία συμμαχία Ιαπωνίας και Κίνας κατά της Ινδίας (κάτι που συμφέρει μακροπροθέσμως τις ΗΠΑ), για τους Έλληνες στρατηγιστές πρέπει να είναι απολύτως φυσιολογικό.

Συγχρόνως οι Αμερικανοί ηγέτες δεν μπορούν να διανοηθούν μία ασιατική συμμαχία μεταξύ Ινδίας, Κίνας, και Ιαπωνίας, εις βάρος των ΗΠΑ. Για τους Έλληνες στρατηγιστές μία τέτοια εξέλιξη πρέπει να εκλαμβάνεται ως σοβαρό ενδεχόμενο σε βάθος χρόνου.

Δεν είναι απίθανο. Έγινε στο παρελθόν μεταξύ των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων. Ενώ για αρκετούς αιώνες ανταγωνίζοντο μεταξύ των, κάποια στιγμή απεφάσισαν να εξαπλωθούν σε άλλες ηπείρους, και να χωρίσουν τον υπόλοιπο κόσμο σε σφαίρες επιρροής.

Κάποια στιγμή οι Ασιατικοί γίγαντες θα θέλουν χωρίσουν τον κόσμο σε ζώνες επιρροής, όπως έκαναν κάποτε μεταξύ των οι Άγγλοι, οι Γάλλοι, οι Γερμανοί, οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι, οι Ολλανδοί, οι Ρώσσοι.

Οι Αμερικανοί στρατηγιστές δεν διανοούνται μία συμμαχία μεταξύ Ινδίας και Κίνας εις βάρος της Δύσεως, διότι έχουν μάθει στο παλιό μοντέλο. Περικυκλώνουν έναν αντίπαλο με διάφορες συμμαχίες, αυτό όμως δεν είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί σε μακροπρόθεσμη βάση. Οι Ασιατικοί γίγαντες υπερτερούν σε δημογραφική, βιομηχανική, και πολιτισμική ισχύ σε σχέση με τους Δυτικούς συμμάχους.

Γι’ αυτό οι Έλληνες στρατηγιστές δεν πρέπει να εγκλωβίζωνται σε μανιχαϊστικά δίπολα καλού-κακού. Δεν υπάρχουν μόνιμοι εχθροί, ούτε μόνιμοι σύμμαχοι. Υπάρχουν μόνιμα Ελληνικά συμφέροντα.